:Michał Prądzyński

/

2020-12-29

0 Likes2,246 Views0

Azot w glebie. Podstawy.

Azot to pierwiastek który najintensywniej i w sposób bezpośredni wpływa na proces wzrostu i plonowanie upraw. Jest czynnikiem który wprost decyduje o wielkości plonu i o efekcie ekonomicznym uprawy.

Jednocześnie jest to pierwiastek którego występowanie w glebie jest niemal wyłącznie zasługą funkcjonowania świata roślin i zwierząt. I jest to pierwiastek niezwykle mobilny i podlegający stałym przemianom.

Źródłami azotu glebowego są:

• opady atmosferyczne
• działalność bakterii wolnożyjących i żyjący bakterii symbiotycznych
• rozkładające się resztki organiczne (roślinne i zwierzęce)
• nawożenie azotowe (zarówno w formie mineralnej jak i organicznej)

Straty azotu wywołane zaś są erozją – wietrzną, wodną, procesami denitryfikacji oraz naturalnie pobraniem przez rośliny – czy to dziko żyjące czy uprawiane.

Biorąc pod uwagę dynamikę przemian azotu w glebie należy odpowiednio dostosować nawożenie do potrzeb rośliny, warunków siedliska, a także oczekiwań w stosunku do plonu. Punktem wyjścia przed przystąpieniem do ustalenia dawki azotu jest poznanie jego zwartości w glebie.

Koniecznym staje się ustalenie ilości N-mineralnego w profilu glebowym. Analiza chemiczna próbek glebowych pobranych wczesną wiosną (przed siewem roślin jarych lub przed ruszeniem wegetacji ozimych) posłuży do celów doradztwa nawozowego, zaś próbki glebowe pobrane po zbiorach roślin pozwolą rolnikowi ocenić skutki zastosowanego nawożenia azotowego. W tym celu, na konkretnym polu pobiera się glebę  z dwóch lub trzech poziomów 0-30 cm, 30-60 cm i 60-90cm i oznacza zawartość azotu mineralnego (N-min) w kg/ha.

Strategia nawożenia w oparciu o wyniki badania azotu glebowego.

Opisany przykład obejmuje kompleks pól o powierzchni 91 ha, zlokalizowany w południowej Polsce, powiat Tarnogórski, gmina Zbrosławice. Gleba brunatna, ciężka, na pokładach ciężkiej gliny.  Wyraźnie widoczny spadek w kierunku zachodnim.

 

Pola uprawiane w wysokiej agrotechnice, intensywnie nawożone nawozami organicznymi.

Plon poprzedzający – pszenica,

Planowana uprawa – kukurydza  DKC3939, siew 8 roślin na m2,

Zakładany plon 110dt suchego ziarna.

 

 

Aby precyzyjnie zaplanować badanie gleby i następujące po nim nawożenie azotowe zostały wykonane precyzyjne badania gleby.

 

1. Skanowanie elektromagnetyczne gleby połączone z rejestracją wysokości i profilu terenu.

Skanowanie gleby dostarcza precyzyjnej i dokładnej informacji na temat struktury mechanicznej gleby na powierzchni całego pola. Badanie wykonywane jest z rozdzielczością 2000 punktów na hektarze. Otrzymywany wynik jest następnie kalibrowany za pomocą prób gleby w celu określenia faktycznego zróżnicowania struktury gleby i jej pojemności sorpcyjnej.

Na podstawie wyników skanowania gleby obszar pola został podzielony na rastry o wysokiej jednorodności – tak aby w każdy z obszarów obejmował gleby o podobnych parametrach fizycznych i podobnym potencjale plonowania.

Wykonanie skanowania EM-38 i właściwy podział pola na jednorodne rastry jest podstawą dla wykonania wartościowego badania gleby. Tylko w ten sposób możemy zminimalizować wpływ losowego wyboru miejsca pobrania próbki oraz określić dla jakiej powierzchni dana próba jest reprezentatywna.

2. Pobranie prób gleby dla potrzeb analizy jej zasobności w azot mineralny.

Następnie w każdym z rastrów pobrano próby gleby, na potrzeby badania azotu mineralnego. Próby zostały pobrane zgodnie z instrukcją OSCHR, za pomocą próbnika Wintex 3000. Próby pobrano z głębokości 0-90, z automatycznym podziałem warstw 0-30, 30-60 i 60-90cm.

Taka głębokość została wybrana ze względu na znaczną miąższość gleby w tym regionie, oraz dużą zmienność struktury i pojemności sorpcyjnej na powierzchni pola.

Poszczególne próbki zostały podzielone na poziomy, oznakowane, schłodzone i bezzwłocznie dostarczone do laboratorium OSCHR w Koszalinie w celu analizy chemicznej.

 

3. Analiza wyników badania azotu – warstwa 0-60cm

W badanym kompleksie zaobserwowano bardzo dużą zmienność zasobności azotu – od 90kg/ha aż do 800kg. Bardzo wyraźnie widoczny jest związek pomiędzy wynikiem badania skanowania EM-38 i zasobnością w azot. Dzięki temu wiemy że wysokie wyniki nie są chwilowe, wynikające ze układu pogodowego, ale wynikają z wysycenia kompleksu sorpcyjnego azotem. Oznacza to że zasoby te nie będą podlegać szybkiemu wymyciu i będą dostępne dla roślin.

Na podstawie wyników opracowano strategię nawożenia azotowego. Pierwszym krokiem jest przygotowanie BUDŻETU AZOTU GLEBOWEGO

Przyjęto następujące założenia.

Oczekiwany poziom zasobności azotu w glebie – 130kg/ha. Wartość ta wynika ze specyficznych warunków glebowych, dużej pojemności sorpcyjnej gleby i nawożenia organicznego.

Przyswajalność glebowe azotu mineralnego  – 90%

W wyniku zastosowania tych założeń otrzymano mapę budżetu azotowego z wartościami od -50kg/ha do +670kg/ha. Oznacza to, że na części pola niezbędne będzie zwiększenie zakładanego nawożenia a na innych fragmentach z nawożenia można zrezygnować, bez wpływy na plon.

 

4. Mapa nawożenia azotowego.

Mapę budżetu azotowego użyto do przygotowania finalnej, cyfrowej mapy nawożenia.
Nawożenie zostało ustalone zgodnie z następującymi parametrami.

Planowany plon – 110dt.

Zakładane pobranie azotu przez roślinę 300kg/ha

Nawożenie organiczne wykonane w okresie jesiennym – 20 ton gnojowicy.

Zakładana dawka nawożenia mineralnego – 140kg czystego składnika

Użyty nawóz – mocznik 46%, jedna dawka przedsiewna.

Dzięki wykonaniu precyzyjnego badania zasobności azotu mineralnego dokonano korekty nawożenia, na większości powierzchni pola całkowicie zrezygnowano z nawożenia mineralnego.

 

W efekcie zmniejszono łączne zapotrzebowanie na nawóz (mocznik 46%) z 28 ton do 10 ton.

Wynik ekonomiczny całego procesu badania, analizy i nawożenia.

	Nawożenie stałe	Nawożenie z uwzględnieniem badania
Osiągnięty plon	100dt	100dt
Zaplanowana dawka N-min	140kg/ha	50kg
Dawka mocznik kg/ha	305 kg/ha	110kg/ha
Koszt nawożenia azotowego	350zł/ha (1)	126zł/ha (2)
Oszczędność w nawożeniu	0zł/ha	(1) - (2) = 224zł/ha (3)
Koszt wykonania badania	0zł/ha	34zł/ha (4)
Wynik finansowy	0zł/ha	(3) - (4) =190zł/ha

 

190 zł oszczędności na każdym hektarze!

Wykonanie skanowania, badania zasobności gleby w azot mineralny a następnie przygotowanie mapy aplikacji nawozowej pozwoliło osiągnąć oszczędność rzędu 190 zł netto/ha (uwzględniając koszty prac pomiarowych)